Quỹ tín dụng nhân dân Vĩnh Chánh đã cho vay vượt trần lãi suất quy định. Trước tháng 3/2014, quỹ cho vay 90 khách hàng với lãi suất 19% một năm, trong khi quy định là 10%. Từ tháng 7/2014 đến nay, Vĩnh Chánh tiếp tục cho vay 118 khách hàng với lãi suất phổ biến 18% một năm, gấp đôi mức quy định là 9%.

Ngoài ra, đơn vị này còn cho vay vượt giới hạn cho phép, trong đó đã cho vay 20 khách hàng vượt 15% vốn tự có. Tài sản dùng để thế chấp cho khoản vay không được đăng ký giao dịch bảo đảm, tổng dư nợ 14,9 tỷ đồng. Quỹ cũng cho vay sai mục đích 4,6 tỷ đồng, không kiểm tra sử dụng vốn vay 36 khách hàng, dư nợ 4,7 tỷ đồng.

Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã phát hiện nhiều sai phạm trong cấp tín dụng tại quỹ tín dụng nhân dân Vĩnh Chánh và Mỹ Bình, tỉnh An Giang.

Tại thời điểm 31/5/2014, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu của Vĩnh Chánh chỉ đạt 4,93%, thấp hơn mức quy định là 8%. Tổng tài sản thực của quỹ còn hơn 23,7 tỷ đồng, giảm 1,1 tỷ đồng so với báo cáo, vốn tự có thực chỉ còn 464 triệu đồng. Trong khi đó, nợ không có khả năng thu hồi chiếm tới 17,2% tổng dư nợ, với gần 2,2 tỷ đồng (gấp 2,3 lần vốn điều lệ của quỹ) được xác định rất khó thu hồi.

Năm 2013, quỹ tín dụng nhân dân Vĩnh Chánh lỗ 857 triệu đồng nếu tính đủ các khoản trích dự phòng. Lỗ lũy kế là gần 1,3 tỷ đồng, bằng 110% vốn điều lệ và các quỹ dự trữ.

Bên cạnh đó, quỹ còn mắc nhiều vi phạm trong quản lý nội bộ như không tổ chức đại hội thường niên năm 2012, ban hành các văn bản quản lý nội bộ còn nhiều thiếu sót, vi phạm quy định về lãi suất cho vay vượt trần... Giám đốc, tập thể ban điều hành cũng mắc nhiều sai phạm trong quản lý.

Với quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Bình, trong hoạt động cấp tín dụng, cơ quan thanh tra phát hiện quỹ đã vi phạm quy định về kiểm tra giám sát vốn vay khi chưa kiểm tra đầy đủ và thường xuyên, các biên bản kiểm tra còn mang tính hình thức, không đánh giá đúng thực tế khả năng trả nợ của khách hàng... với 173 hồ sơ, trị giá 24,4 tỷ đồng, chiếm 10,6% tổng dư nợ được kiểm tra.

Quỹ cũng không đăng ký giao dịch bảo đảm với các khoản vay khách hàng thế chấp bằng tiền sử dụng đất, tổng dư nợ 219,8 tỷ đồng. Bên cạnh đó, quỹ cũng tồn tại một số sai phạm trong quản trị điều hành như chưa quy định đầy đủ giới hạn cho vay, miễn giảm lãi, điều kiện giao dịch đảm bảo, kế hoạch kiểm toán nội bộ năm 2013, 2014 đã được xây dựng nhưng chưa được Trưởng ban kiểm soát phê duyệt theo quy định.

Tuy nhiên, về chỉ tiêu tài chính, cơ quan thanh tra vẫn đánh giá Mỹ Bình đang hoạt động khả quan. Tại 31/5/2014, tổng tài sản thực còn là 566 tỷ đồng, vốn điều lệ là 9,7 tỷ đồng, tỷ lệ nợ xấu là 2,19%. Năm 2013, quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Bình lãi 6,2 tỷ đồng. Số liệu báo cáo tài chính từ 31/12/2012 đến 31/5/2014 phản ánh các chỉ tiêu chính trong hoạt động kinh doanh tiền tệ đạt khá, tỷ lệ nợ xấu thấp dưới 3% trong khi lợi nhuận ngày càng tăng.

Trước đó, quỹ tín dụng Hoằng Đồng (Thành Hóa) cũng rơi vào khả năng mất thanh toán và đứng trước nguy cơ vỡ nợ do những sai phạm trầm trọng trong hoạt động cấp tín dụng. Để chấn chỉnh lại, Ngân hàng Nhà nước tiến hành rà soát lại các tổ quỹ tín dụng nhân dân ở các địa phương, theo hướng tổ chức nào yếu kém hoạt động thua lỗ kéo dài, mất khả năng chi trả sẽ bị thu hồi giấy phép, giải thể, thanh lý tài sản và người gửi tiền sẽ được Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam chi trả.

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước cũng ban hành Dự thảo Thông tư về hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân nhằm đưa mô hình này vào khuôn khổ.

Phương Linh